Bezel w zegarku – czym jest i jak działa? Rodzaje bezeli w zegarkach
W świecie zegarmistrzostwa każdy detal ma znaczenie, zarówno estetyczne jak i funkcjonalne. Jednym z nich jest bezel czyli okrągła ramka wokół szkła zegarka przymocowana do koperty.
W odniesieniu do modeli nurkowych zwana również pierścieniem lunety. Choć może się wydawać, że to tylko ozdobny element koperty, w rzeczywistości bezel zegarka pełni ważne funkcje użytkowe i wyróżnia poszczególne modele pod względem ich przeznaczenia.
Czym jest bezel w zegarku?
Bezel to zewnętrzny pierścień otaczający i utrzymujący we właściwym miejscu szkło zegarka, zabezpieczając zegarek przed uszkodzeniami. Bezel zegarka może być nieruchomy lub obrotowy, wykonany z różnych materiałów i pełniący liczne funkcje. W luksusowych wersjach zegarków bywa wykonany ze złota lub wysadzany brylantami, pełniąc dodatkową funkcję ozdobną. Jednak w większości modeli ma przede wszystkim znaczenie funkcjonalne, służąc m.in. do wskazania drugiej strefy czasowej, wyznaczania kierunku północnego lub pomiaru średniej prędkości.
Pierwsze bezele zaczęto stosować w połowie XX wieku jako idealne miejsce na dodawanie kolejnych komplikacji głównie w zegarkach dla nurków i pilotów, gdzie ich funkcjonalność była nie do przecenienia. Od tego czasu ewoluowały zarówno pod względem technologicznym jak i wizualnym.
Funkcje bezeli - jak z nich korzystać?
1. Bezel z tachymetrem/ tachometrem - pomiar średniej prędkości na wyznaczonym odcinku
Tachymetr lub tachometr czy po prostu prędkościomierz to funkcja, która występuje w zegarkach sportowych i pozwala mierzyć średnią prędkość na podstawie przebytego dystansu. Funkcja tachymetru jest nierozerwalnie związana z funkcją chronografu. Skalę tachymetryczną znajdziemy w modelach takich jak Tissot PRS 516, Quickster NBA Chicago Bulls czy Certina DS Podium. Tutaj bezel z funkcją tachometru jest stały i umieszczony na zewnętrznym pierścieniu. Aby z niego skorzystać wystarczy uruchomić stoper i zatrzymać go po przebyciu np. 1 km – wskazówka pokaże prędkość na skali. Dzięki niemu możemy w łatwy i szybki sposób zmierzyć średnią prędkość, z jaką się przemieszczamy na danym odcinku.
2. Bezel GMT - podwójna strefa czasowa
Dla osób często podróżujących, jak biznesmeni, piloci czy po prostu turyści przydatną funkcją zegarka czyli tzw. komplikacją mechanizmu jest wskazywanie drugiej strefy czasowej, dzięki której można jednocześnie sprawdzać czas w dwóch różnych strefach. Oprócz typowej 12-godzinnej skali na tarczy, zegarek ma dodatkową 24-godzinną skalę na bezelu GMT, a dodatkowa wskazówka GMT - jak w modelu Longines Spirit Zulu Time GMT - pokazuje czas alternatywnej strefy.
Na marginesie można wspomnieć, że 24-godzinna skala może być także zlokalizowana w innych miejscach np. pod szkłem zegarka na obwodzie tarczy, jak w modelu Certina DS Action GMT Powermatic 80, a nawet na małej tarczy GMT (subtarczy GMT) jak w wersji Certina DS Podium GMT Precidrive. Nie ma tu już jednak mowy o bezelu GMT.
3. Bezel z kompasem - orientacja w terenie
Kompas to przyrząd pomagający ustalić kierunek północny znany nam od dziecka z leśnych eskapad. Teraz znajdziemy go również w niektórych modelach zegarków wyposażonych w bezel z kompasem. Zatem jeżeli lubimy czasem uciec od miejskiego zgiełku na łono natury, w dodatku nie zabierając ze sobą elektronicznych gadżetów, naszym wyposażeniem może być zegarek z kompasem.
Inną wersję zegarka z funkcją kompasu znajdziemy w modelu Tissot T-Touch Expert , w którym bezel działa jako wskaźnik kierunków geograficznych (północy), ale odczytu dokonujemy już na wyświetlaczu. To połączenie analogowego pierścienia i cyfrowego odczytu jest niezwykle użyteczne w modelach outdoorowych.
4. Inne
Rzadziej bezele mogą służyć do odczytu innych funkcji / komplikacji mechanizmu czasomierza, takich jak:
- yacht timer - stoper regatowy odliczający 10-minutowy czas pozostały do rozpoczęcia regat
- pulsometr
- suwak logarytmiczny
- telemetr
Podział bezeli - konstrukcja i zastosowanie
1. Bezele obrotowe i stałe
Stały czyli nieruchomy bezel - jak w damskim zegarku Longines Conquest, w którym w miejscu ramki wstawiono elegancką nakładkę 200 µm wykonaną z 18-karatowego różowego złota, spełniającą dodatkową funkcję estetyczną.
Obrotowy bezel - zegarki z obrotowym bezelem znajdziemy pośród modeli sportowych i profesjonalnych. Taki ruchomy pierścień służy m.in. do odliczania czasu (nurkowanie), odczytu GMT lub kierunku (kompas).
2. Bezel wewnętrzny i zewnętrzny - różnice, wady, zalety
Zewnętrzny bezel - znacznie częściej stosowany, łatwo dostępny, często z ząbkowaną krawędzią jak „zębate kółeczko” w zegarku Longines HydroConquest.
Wewnętrzny bezel - występuje znacznie rzadziej, jest umieszczony pod szkłem, otacza tarczę zegarka i jest sterowany koronką. Zaletą jest mniejsze narażenie na uszkodzenia, gdyż jest chroniony szkłem; wadą - trudniejszy dostęp. Taki wewnętrzny obrotowy pierścień stosowany do nurkowania występuje np. w modelu Longines Heritage Legend Diver.
3. Bezel obrotowy jednokierunkowy i dwukierunkowy
Bezel jednokierunkowy inaczej jednorotacyjny, jednostronny - charakterystyczny dla zegarków nurkowych czyli tzw. diver'ów, wskazujący czas pozostały do wynurzenia (zapas tlenu). Dla bezpieczeństwa osoby znajdującej się pod wodą pierścień obraca się zawsze tylko w jednym kierunku, przeciwnie do ruchu wskazówek zegara. Jeżeli bowiem bezel zostałby przez przypadek przesunięty, czas nurkowania zostanie jedynie skrócony, co nie grozi niebezpiecznymi konsekwencjami dla życia i zdrowia nurka.
Oto przykłady zegarków typu diver, w których bezel odgrywa kluczową rolę:
- w marce Omega to seria modeli Diver300M np. Omega Seamaster Diver 300M 210.30.42.20.03.001
- wśród zegarków Longines to linia HydroConquest oraz Ultra-Chron
Bezel dwukierunkowy czyli obrotowy bi-rotacyjny - obracający się w obu kierunkach, typowy dla zegarków lotniczych, umożliwia szybkie dostosowanie ustawień. Znajdziemy go w modelach avigation jak np. Longines Spirit Flyback czy Lindbergh.
Materiały, z których wykonuje się bezele
1. Bezel stalowy
Stal nierdzewna to najczęściej stosowany materiał, zwłaszcza w zegarkach sportowych jak męska Certina DS Action i damska Certina DS Action Precidrive.
Zalety stalowych bezeli: trwałość, odporność na uszkodzenia mechaniczne, niższa cena.
Wady: większa masa, podatność na zarysowania w porównaniu z ceramiką.
2. Bezel ceramiczny
Ceramika czyli tlenek cyrkonu Zr02 jest dwukrotnie lżejsza od stali szlachetnej, wysoce odporna na zarysowania, obojętna chemicznie, hipoalergiczna, odporna na korozję i niemagnetyczna. Występuje w modelach takich jak m.in. Longines HydroConquest.
Również tańsze marki posiadają w swojej ofercie nieliczne modele z ceramicznymi bezelami, jak np. Certina DS First oraz utrzymana w stylistyce vintage sportowa Certina DS PH200M Powermatic 80 Nivachron™ z lekko wypukłym, obrotowym pierścieniem lunety wykonanym z niebieskiej ceramiki.
Zalety bezeli ceramicznych: lekkość, odporność na zarysowania, trwały kolor.
Wady: podatność na pęknięcia przy silnym uderzeniu, wyższy koszt.
Nie można w tym miejscu pominąć szwajcarskiej marki Rado, której znakiem rozpoznawczym są innowacyjne materiały z ceramiką na czele. W laboratoriach Rado naukowcy prowadzą nad nią badania od ponad 35 lat. W wyniku połączenia wiedzy i doświadczenia z organicznego proszku powstał złożony produkt o wyjątkowych właściwościach czyli Ceramika High-Tech, którą możemy spotkać m.in. w pierścieniu zegarka Rado Captain Cook Nivachron™ Skeleton.
Z kolei luksusowa marka Omega stworzyła własny innowacyjny i opatentowany stop Ceragold, łączący ceramikę z 18-karatowym złotem – zastosowany m.in. w bezelu Seamaster Planet Ocean 600M 215.33.44.22.01.001.
2. Bezele wykonane z innych materiałów
Oprócz najczęściej stosowanej stali i ceramiki, bezele w zegarkach mogą być wykonane także z innych materiałów, takich jak tytan, aluminium, węglik wolframu, brąz czy metale szlachetne - 18 karatowe złoto lub platyna. Każdy z nich wpływa nie tylko na wygląd zegarka, ale i na jego cenę końcową. Przykładowo, bezele tytanowe są lekkie i odporne na korozję, ale droższe w produkcji. Z kolei aluminiowe są tanie i lekkie, lecz bardziej podatne na zarysowania. Zastosowanie metali szlachetnych, jak w luksusowych modelach Omegi czy Rolexa, znacząco podnosi wartość czasomierza.
Wybierając odpowiedni materiał warto uwzględnić budżet i przeznaczenie zegarka - do codziennego noszenia sprawdzi się wytrzymała stal lub ceramika, zaś w zegarku biżuteryjnym czy kolekcjonerskim można postawić na luksusowe materiały, jak złoto czy brylanty. Materiał wpływa także na estetykę - ceramika daje nowoczesny, lśniący efekt, stal - klasyczny, a brąz z czasem nabiera charakterystycznej patyny.
Bezel w zegarku - jak dbać?
Aby zachować bezel w dobrym stanie, należy unikać silnych uderzeń i kontaktu z twardymi powierzchniami oraz piaskiem, szczególnie w przypadku ceramiki i aluminium. Czyszczenie warto wykonywać miękką ściereczką z mikrofibry, a w przypadku ceramicznych lub złotych pierścieni – bez użycia agresywnych środków. W zegarkach luksusowych wiele marek, takich jak Rado czy Omega, wybiera ceramikę za jej elegancję i odporność na zarysowania, natomiast inne, jak Rolex sięgają po stal Oystersteel ze względu na jej wytrzymałość i prestiż. Jest to stop mający zastosowanie w branży zaawansowanych technologii, przemyśle lotniczym i chemicznym.
Jak wybrać zegarek z bezelem ?
Wybierając zegarek z bezelem warto kierować się jego przeznaczeniem:
- dla nurków – jednokierunkowy, ceramiczny,
- dla podróżników – bezel GMT,
- dla sportowców – tachymetr lub stoper.
Jeśli zależy Ci na prestiżowym wyglądzie – stalowy bezel z elementami złota lub stopu Ceragold będzie odpowiedni. Do codziennego użytku sprawdzą się bezele ceramiczne – odporne na ślady użytkowania.
powrót
